Czy hazard to rozrywka?
Jak zdefiniować pojęcie hazard? Czy jest to ryzyko czy rozgrywka dająca odskocznie od codziennych spraw i obowiązków?
Rozrywka to każde działanie, którego celem jest dostarczenie przyjemności przez relaks. Przy czym relaksować możemy się biernie (np. oglądając telewizję) lub czynnie – właśnie biorąc udział w różnego rodzaju grach towarzyskich, także losowych – również na pieniądze, czyli uprawiając hazard.
Rozrywką w tym kontekście jest więc obstawianie zakładów sportowych, gra w pokera czy inne gry karciane. Czemu człowiek tak uwielbia gry? Badało to już wielu naukowców, a Holender Johan Huizinga napisał na ten temat słynną książkę „Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury”.
Określił on m.in. że zabawa (w rozumieniu także gier) „jest dobrowolną czynnością lub zajęciem, dokonywanym w pewnych ustalonych granicach czasu i przestrzeni według dobrowolnie przyjętych, lecz bezwarunkowo obowiązujących reguł, jest celem sama w sobie, towarzyszy jej zaś uczucie napięcia i radości, i świadomości odmienności od „zwyczajnego życia”.”
Gramy u bukmachera, bo lubimy konkurować
Według Huizingi z gier i zabaw wywodzi się cała ludzka kultura. Społecznie zaś rozgrywki są odpowiedzią na ideę współzawodnictwa, która także towarzyszy człowiekowi od zawsze. Konkurujemy ze sobą, chcemy udowodnić, kto jest lepszy, a zwycięstwo nawet jednej osoby (niekoniecznie grupy), z którą się identyfikujemy, pozwala nam czuć się tak, jakby to był nasz własnoręcznie wywalczony sukces. Właśnie dlatego kibicujemy sportowcom – by osobiście zwyciężać.
Jak widać, gry mają dla nas znacznie większe znaczenie, niż mogłoby się wydawać. W zasadzie nie ma osób, które nie bawiłyby się wcale – niezależnie od tego, co same na ten temat mówią. Bo jeśli uznamy, że zabawą czy rozrywką może być każde dobrowolne działanie, realizowane według samodzielnie określonych reguł, a jego celem jest przyjemność.
Okaże się, że można tu zaliczyć bardzo wiele rzeczy, m.in. hobby, sport, zakupy, rozwiązywanie krzyżówek. Hazard oczywiście pasuje tu doskonale. Gry losowe, na przykład typowanie wyników sportowych w zakładach bukmacherskich czy rozgrywki karciane, nie tylko sprawiają nam radość, ale też budują uczucie napięcia oraz dają świadomość oderwania się od codziennych zajęć – czyli są rozrywką w pełnym tego słowa znaczeniu!
Chcesz sprawdzić, czy hazard to zabawa?
Na to, że gry hazardowe to rozrywka, można znaleźć nawet naukowe dowody. Francuski socjolog Roger Caillois określił sześć podstawowych cech zabawy (i gry):
- Dobrowolność – każdy uczestnik bierze udział w zabawie dobrowolnie, w każdej chwili może z niej zrezygnować, nikt nikogo nie zmusza do udziału.
- Wyodrębnienie – zabawa lub gra jest określona czasowo i przestrzennie: ma swój początek i koniec oraz miejsce, w którym się odbywa. Własne terytorium zabawy powala w pewien sposób wyłączyć je z życia codziennego – dzięki temu mamy wrażenie, że na jakiś czas wyszliśmy z nieodświętnej, „szarej” rzeczywistości.
- Niepewność i zaskoczenie – to ważny element: nigdy nie wiadomo do końca, co się wydarzy, kiedy i w jaki sposób. Właśnie to buduje napięcie, sprawia, że rosną emocje, a radość na końcu jest tym większa.
- Bezproduktywność – zabawa czy gra nigdy nie prowadzą do efektów materialnych. Ich celem nie jest zarabianie, stworzenie czegoś materialnego, biznes etc. – a wyłącznie przyjemność.
- Reguły – każda zabawa odbywa się według określonych zasad, a ich przestrzeganie to konieczny warunek uczestnictwa. Dobrze określają to dzieci: „ łamiesz zasady – odpadasz z gry, i tyle”. Przy czym reguły każdorazowo określane są przed zabawą przez jej uczestników.
- Fikcyjność – podczas zabawy powstaje fikcyjna rzeczywistość.
Jeśli zestawimy hazard z regułami Caillois, od razu zobaczymy, w którym momencie gry losowe na pieniądze przestają być rozrywką – dzieje się tak wtedy, gdy zaczynamy grać wyłącznie dla zysku. Czasem oznacza to przejście na zawodowstwo (a wtedy np. obstawianie zakładów bukmacherskich staje się pracą, nie zabawą), czasem odzwierciedla potrzebę chwili, gdy np. graczowi bardzo brakuje pieniędzy (wtedy najlepiej skorzystać z promocji i bonusów za free od buków, które odbiera się z naszym kodem promocyjnym) i postanawia zarobić je dzięki hazardowi.
Najczęściej jednak hazard jest klasyczną rozrywką, zabawą towarzyską, spełniającą charakterystyczne dla wszystkich ludzi potrzeby doświadczania przyjemności, radości – ale i współzawodnictwa.